Đen Vâu tên thật là Nguyễn Đức Cường, sinh năm 1989 tại Đồng Nai. Từ thời cấp 3, Đen Vâu đã biết đến rap một cách tình cờ. Anh thường viết những bài rap trong những quyển vở và tập hát cũng như tham gia rap trong các tiết mục ở trường học. Anh phải nghỉ học sau khi hoàn thành chương trình phổ thông trung học do hoàn cảnh kinh tế khó khăn.[1]

Đức Cường đi làm công việc công nhân vệ sinh bãi biển ở thành phố Hạ Long trong 7 năm. Xen lẫn trong khoảng thời gian này, anh xin nghỉ việc không lương để hỗ trợ em trai mở quán cà phê để kiếm sống. Quán cà phê này làm ăn thua lỗ, anh đi làm để bù đắp chi phí duy trì và quán chính thức đóng cửa vào năm 2016.[5] Sau khi trả được nợ, anh viết ca khúc "Ngày lang thang" - một dấu mốc về suy nghĩ tích cực của mình.[1]

Trong một hành trình đi xuyên Việt cùng bạn bè, Đức Cường hát cho mọi người nghe. Bất ngờ, anh được mời hát ở Huế và là lần đầu tiên anh trình diễn trên sân khấu chuyên nghiệp và nhận mức 4 triệu đồng. Đen kể rằng đây là bước ngoặt lớn của cuộc đời mình.[5]

Năm 2014, Đen viết ca khúc "Đưa nhau đi trốn" và gửi cho Linh Cáo, một người bạn ở Huế quen trên diễn đàn. Cả hai thu âm bài hát này ở hai địa điểm tách biệt: Đen ở Quảng Ninh còn Linh Cáo tại Huế. Sau đó, bài hát được chia sẻ lên mạng và trở thành hit, Đen Vâu từ đó cũng được mọi người yêu thích.[5] Tháng 4 năm 2016, anh chính thức nghỉ việc.[1]

Đen sở hữu giọng miền Nam, dù sinh ra ở Quảng Ninh, anh lý giải cùng gia đình một thời gian sinh sống tại miền Nam, đến khi học cấp 3 mới trở về Hạ Long. Chia sẻ về nghệ danh "Đen Vâu", anh cho biết: "Hồi bé một chị hàng xóm thấy tôi đen nên gọi là Đen. Đến khi chơi nhạc, mọi người lại gọi là Đen Vâu nên tôi lấy luôn. Tên xấu cho dễ nuôi."[5]